3 tiêu chuẩn bảo hộ độc quyền sáng chế

Mục đích của độc quyền sáng chế là đưa ra một hình thức bảo hộ cho các cải tiến về kỹ thuật. Về lý thuyết thì sự bảo hộ độc quyền sáng chế sẽ mang lại một phần thưởng không chỉ cho việc tạo ra sáng chế mà còn cho cả sự phát triển một sáng chế đạt đến mức khả thi về mặt công nghệ và có thể đưa ra thị trường được. Bài viết này sẽ nêu ra 3 tiêu chuẩn bảo hộ độc quyền sáng chế như sau:

Mục lục bài viết

3 tiêu chuẩn bảo hộ độc quyền sáng chế

Có một số đặc điểm mà một cơ quan sáng chế sẽ xem xét để xác định sáng chế có khả năng được cấp bằng độc quyền hay không. Trước hết, phải nộp đơn yêu cầu cấp bằng độc quyền sáng chế. Trong hầu hết các trường hợp thì đơn yêu cầu cấp bằng độc quyền sáng chế được thẩm định bởi một chuyên gia kỹ thuật để khẳng định rằng sáng chế đó đáp ứng tiêu chuẩn về mặt nội dung để được cấp bằng độc quyền.

– Tiêu chuẩn đầu tiên trong số đó là sáng chế phải mới (có tính mới), có nghĩa là sáng chế đó chưa từng được tạo ra, công bố hay sử dụng trước đó.

– Tiêu chuẩn thứ hai là sáng chế phải có trình độ sáng tạo. Nói cách khác, sáng chế phải là một sự cải tiến thực sự so với tình trạng kỹ thuật trước khi nó được tạo ra để sáng chế đó được coi là xứng đáng được cấp bằng độc quyền.Cụm từ “không hiển nhiên” cũng được sử dụng: nếu sáng chế là hiển nhiên đối với một người có trình độ trung bình trong lĩnh vực được đề cập thì sáng chế đó sẽ không phải là sự phát triển đến giai đoạn đáp ứng điều kiện để được cấp bằng độc quyền.

– Điều kiện thứ ba là sáng chế cần có khả năng áp dụng công nghiệp. Sáng chế phải có khả năng sử dụng được theo một số cách thức nào đó. Đây là một tiêu chí rất rộng. Hầu hết mọi vật đều có thể sử dụng được, dù là đang trong giai đoạn nghiên cứu, nhưng như tôi đã đề cập, điều này không áp dụng cho một động cơ vĩnh cửu, đơn giản vì động cơ đó sẽ không hoạt động.

Tóm lại, để có khả năng được cấp bằng độc quyền sáng chế, một sáng chế phải mới, có trình độ sáng tạo và có khả năng áp dụng công nghiệp.

Các trường hợp ngoại lệ không được cấp bằng sáng chế

Các thực thể tồn tại trong tự nhiên đã được phát hiện và không phải là sáng chế. Chẳng hạn, không thể “cấp bằng độc quyền” cho việc phát hiện ra một hành tinh mới. Cũng có thể là các máy móc không tuân theo các quy luật tự nhiên như động cơ vĩnh cửu.Các ngoại lệ phổ biến khác theo luật pháp quốc gia và Hiệp định TRIPS là:

– Lý thuyết khoa học hay các phương pháp toán học.

– Sơ đồ, quy tắc hoặc phương pháp kinh doanh, phương pháp thực hiện các hoạt động trí óc đơn thuần hoặc thực hiện trò chơi.

– Các phương pháp chữa bệnh cho người hoặc động vật hoặc các phương pháp chẩn đoán bệnh (trừ các sản phẩm sử dụng trong việc chẩn đoán có khả năng được cấp bằng độc quyền sáng chế)

– Thực vật hoặc động vật, trừ các chủng vi sinh, và các quy trình chủ yếu mang bản chất sinh học để sản xuất thực vật mà không phải là quy trình không mang tính sinh học và quy trình vi sinh.

Các lưu ý để được cấp bằng độc quyền sáng chế

Để được cấp bằng độc quyền sáng chế, trước hết phải nộp đơn yêu cầu cấp bằng độc quyền. Phụ thuộc vào luật áp dụng, cơ quan sáng chế có thể thẩm định đơn đó để xác định các tiêu chuẩn liệt kê ở trên có được đáp ứng hay không trước khi quyết định việc cấp bằng độc quyền sáng chế. Như đã đề cập ở trên, thì có thể có các đối tượng loại trừ và nếu thuộc trường hợp đó đơn sẽ bị từ chối. Có thể thấy danh mục các đối tượng loại trừ đó trong nhiều luật quốc gia.

Đơn yêu cầu cấp bằng độc quyền sáng chế cũng phải đáp ứng một số yêu cầu về thủ tục khác. Theo quy định chung, bằng độc quyền sáng chế sẽ được cấp cho người nộp đơn đầu tiên. Đây gọi là hệ thống “nộp đơn đầu tiên”. Đó là lý do tại sao ngày nộp đơn của một đơn yêu cầu cấp bằng độc quyền sáng chế lại có ý nghĩa rất quan trọng.

Cơ quan sáng chế cũng có thể xem xét đơn có bộc lộ đầy đủ sáng chế đến mức một người có trình độ trung bình trong lĩnh vực kỹ thuật tương ứng có thể thực hiện được sáng chế đó hay không. Việc quy định một bản mô tả đầy đủ cho phép một người nào đó thực hiện được sáng chế thường là yêu cầu bắt buộc đối với người nộp đơn để đổi lại những lợi ích mà họ có được từ bằng độc quyền sáng chế.

Công ước Paris về bảo hộ sở hữu công nghiệp (1883) đã có quy định về “quyền ưu tiên”. Quyền này có nghĩa là, trên cơ sở đơn hợp lệ đầu tiên được nộp tại một quốc gia thành viên, trong vòng 12 tháng tiếp theo, người nộp đơn có thể nộp đơn yêu cầu bảo hộ vào bất kỳ quốc gia thành viên nào khác. Những đơn nộp sau sẽ được xem là đã được nộp vào ngày nộp đơn đầu tiên. Nói cách khác, những đơn nộp sau sẽ có sự ưu tiên so với các đơn của những người khác cho cùng một sáng chế được nộp trong khoảng thời gian đó.

Bạn có thể thắc mắc rằng vậy thì bằng độc quyền sáng chế mang lại những lợi ích gì, đặc biệt khi sáng chế phải được bộc lộ. Nói chung, câu trả lời là trong thời gian sáng chế được bảo hộ, chủ sở hữu sáng chế có quyền ngăn cấm người khác sản xuất, sử dụng, chào bán, bán và nhập khẩu sáng chế được bảo hộ theo bằng độc quyền sáng chế.

Tuy nhiên, chủ sở hữu sáng chế có quyền chuyển nhượng (bán) hoặc cho phép người khác sử dụng sáng chế đó. Nói cách khác, nếu muốn thì chủ sở hữu sáng chế có thể chuyển giao quyền của họ cho người khác thông qua việc ký kết các hợp đồng chuyển giao quyền sử dụng.